با توجه به تمدید اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده تا زمان لازم الاجرا شدن قانون جدید در سال 1398، نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالا و خدمات عمومی در سال 1398 کماکان 9 درصد (6 درصد مالیات و 3 درصد عوارض) میباشد.
مالیات بر ارزش افزوده در واقع یکی از 4 نوع مالیات در نظام مالیاتی کشور است که در چند سال اخیر در نظام مالیاتی اضافه شده است. برای درک بهتر مفهوم این مالیات، بهتر است معنای اصلی و واقعی ارزش افزوده را بدانیم و سپس با نوع محاسبات آن آشنا شویم:
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
ارزش افزوده در واقع، تفاوت میان ارزش یک کالا یا خدمت فروخته شده با ارزش کالا یا خدمت خریداری شده است.
مالیات بر ارزش افزوده نیز، نوعی مالیات غیر مستقیم و همان تفاوت ارزش کالا و خدمات است که خریدار بهای آن را هنگام خرید به فروشنده می‌پردازد و فروشنده نیز در زمان‌های معین آن را به حساب خزانه دولت واریز می‌کند. این نوع مالیات، از مهمترین درآمدهای خزانه استانداری‌ها، شهرداری‌ها و دولت‌ها محسوب می‌شود.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده هر ساله از سوی دولت مشخص می‌شود که درصدی از مبلغ خالص صورتحساب فروش کالا یا خدمات است.
طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده، فروشنده کالا یا خدمات باید مالیات بر ارزش افزوده پرداختی (ارزش افزوده‌ای که فروشنده برای تهیه مواد اولیه، تهیه کالا و... پرداخت کرده است تا آن را به مصرف کننده ارائه کند) را از مالیات بر ارزش افزوده دریافتی (ارزش افزوده‌ای که از مشتری خود دریافت می‌کند) کسر نماید و باقیمانده را حداکثر تا 15 روز پس از پایان هر سه ماه، به حساب خزانه دولت واریز کند.
انواع مالیات بر ارزش افزوده
در قانون نظام مالیاتی کشور سه نوع مالیات بر ارزش افزوده مقرر شده است:
- مصرفی
- درآمدی
- تولیدی
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده با استفاده از روش تفریقی غیر مستقیم (روش صورتحساب) محاسبه می‌گردد؛ یعنی هر بنگاه:
- در هنگام خرید نهاده‌های مشمول مالیات، علاوه بر بهای مواد اولیه، حاصلضرب نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بهای کالای خریداری شده را به فروشنده می‌پردازد که به آن اعتبار مالیاتی می‌گویند.
- در هنگام فروش، علاوه بر بهای محصول مشمول مالیات، حاصلضرب نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بهای کالای فروخته شده را از خریدار اخذ می‌کند.
- در پایان هر دوره مالیاتیِ مالیات بر ارزش افزوده، فروشنده مابه‌التفاوت مالیات بر ارزش افزوده پرداختی در زمان خرید مواد اولیه با مالیات بر ارزش افزوده اخذ شده در زمان فروش محصولات را به صورت دوره‌ای (مثلاً سه ماه یک بار) به سازمان امور مالیاتی می‌پردازد.
قانون مالیات بر ارزش افزوده
قانون مالیات بر ارزش افزوده مشتمل بر 53 ماده و 47 تبصره میباشد که در جلسه 17/02/1387 کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی طبق اصل 85 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب شده است. برای مطالعه متن کامل این قانون می‌توانید به آدرس روبرو مراجعه نمایید: سایت دیوان عدالت اداری
معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده
طبق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده؛ مواردی از کالاها و خدمات از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌باشند؛ برای مشاهده و دانلود این لیست از لینک روبرو استفاده کنید: معافیت‌های قانون مالیات بر ارزش افزوده
چه کسانی باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند؟
تمام افراد حقیقی دارای کسب و کار و درآمد موظف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بوده مگر آنکه شغل، کالا و خدمات آنها طبق قانون، معاف از پرداخت VAT باشند؛ همچنین گروه بعدی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند، اشخاص حقوقی هستند که شرکت تأسیس کرده و دارای شماره ثبت می‌باشند.
بنابراین هر فرد یا شرکتی که درآمدی حاصل از خرید و فروش محصول یا خدمات دارد، مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده خواهد شد.
ثبت نام و تشکیل پرونده در نظام مالیات بر ارزش افزوده
بعد از ثبت یک شرکت یا تشکیل یک واحد اقتصادی و قبل از انجام هرگونه فعالیت در قالب شخصیت حقیقی یا حقوقی باید نسبت به تشکیل پرونده در سازمان امور مالیاتی کشور اقدام کنید. برای دریافت کد اقتصادی ابتدا می‌توانید به آدرس اینترنتی www.tax.gov.ir مراجعه کرده و طبق راهنما ثبت نام خود را انجام داده و روند تکمیل پرونده و دریافت کد اقتصادی را طی کنید
گواهی مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
گواهی ارزش افزوده یکی از مهمترین موارد در اجرای نظام مالیاتی است و اخذ این مجوز یکی از ضروریات فعالیت اقتصادی است. توجه داشته باشید که در برخی موارد، فروشندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات بدون داشتن آگاهی کافی از قوانین رایج بر مالیات بر ارزش افزوده اقدام به احتساب این مالیات و دریافت آن از مشتریان می‌نمایند.
این درحالی است که اخذ مجوزهای لازم و انجام کلیه مراحل ثبت نام و تکمیل پرونده مالیاتی نزد سازمان مربوطه ضروری میباشد و در غیر این صورت دریافت این مالیات غیرقانونی است و می‌بایست از صورتحساب فروشندگان کسر گردد.
بنابراین دریافت این مبلغ به عنوان مالیات، تنها با مجوز سازمان مالیات بر ارزش افزوده و با نام گواهینامه ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده قابل انجام است.
برای ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده و دریافت گواهی ارزش افزوده باید پس از دریافت کد اقتصادی خود به سایت www.evat.ir مراجعه کرده، تشکیل پرونده داده و در نهایت گواهی مالیات بر ارزش افزوده خود را دریافت نمایید.
در صورتیکه قبلاً گواهی ارزش افزوده را دریافت کرده‌اید، اما تاریخ اعتبار آن به پایان رسیده است، کافی است مجدداً به سایت www.evat.ir مراجعه کنید و پس از ورود به پنل کاربری خود، جهت تمدید گواهی ارزش افزوده اقدام کنید.
